vaderstad

Bodemanalyse en bescherming

Aangezien uw bodem constant in een veranderend proces zit, is het belangrijk te kunnen beoordelen in welke conditie het is.
Hoe ziet de grond er uit? En welke structuur heeft de grond? 
Een stuk bodemmonster nemen en hier een bodemanalyse op uit te voeren is iets waar u later veel voordeel aan hebt.
Wij willen graag met u onze kennis delen die we hebben opgedaan door de jaren heen. Hier beneden vindt u handleidingen en feiten over bodemanalyses, bodemverdichting en erosie.

Bodemdiagnose

Bodemanalysen en testen zijn fundamenteel voor een hoge opbrengst.
Met een schep en een zorgvuldige inspectie, is het gemakkelijk
om een beeld te krijgen van de conditie van de grond.
Dit komt door het uiterlijk van de grond en door dat het
gedrag van de bodem zijn status en functie weerspiegeld. 

De grond is een gecompliceerd systeem waarin chemische, biologisch en fysieke processen samen moeten werken zodat het gewas kan groeien en een hoge opbrengst kan leveren. Beweging van water en lucht is bijvoorbeeld een belangrijke functie in de grond dat onder controle staat van de structuur.

Onmiddellijk inzicht
Daarom is het een goed idee om de condities en de status van de grond in de gaten te houden. Dit kan vrij gemakkelijk gedaan worden met een schep en een keurige blik, omdat de omstandigheden in de grond vaak worden weerspiegeld in het uiterlijk. Het is vaak mogelijk om direct een indruk te krijgen van de conditie van de grond, door er naar te kijken en na te denken over hoe het is behandeld in het verleden.

De basistip is om te graven tot rond de 30cm om een beeld te krijgen van de hele bovengrond, dieper graven in de ondergrond geeft een nog betere impressie van de eigenschappen van de bodem. Een aantal verschillende methodes worden gebruikt in verschillende landen om een diagnose te stellen en de gezondheid van de bodem te beoordelen. Sommige methodes zijn erg geavanceerd, maar de meesten zijn gemakkelijk uit te voeren.

Veel om naar te kijken
Een gemeenschappelijk kenmerk voor deze en voor meeste methodes is dat de bodem wordt beoordeeld op basis van;

  • Textuur – een roltest geeft een snel antwoord met betrekking op de klei-inhoud. 
  • Structuur – kan worden vastgesteld door het tellen van de stampen nodig om het volledige blad van de schep in de grond te drukken of door een brok aarde op een hard oppervlak te laten vallen en de grootte van de gevormde aggregaten (kluiten) te onderzoeken wanneer deze breken. 
  • Porositeit – De hoeveelheid poriën zichtbaar bij het openbreken van een aggregaat, laten de verschillende condities voor de wortels zien. 
  • Kleur, geur en smaak – de grond moet vers ruiken, de geur van zwavel is een slecht teken
  • Regenwormen – in een schrale bovengrond moeten 2-4 regenwormen in zitten. 0 regenwormen is een waarschuwing, hoe meer hoe beter. 
  • Ploeg of grondbewerking en andere harde lagen, een dichte mat van wortels in een zone is een indicatie van bodemverdichting. 

Dieper graven kan ook de indruk geven van hydraulisch geleiding, en de aard van de aggregaten van naderbij bekijken. Worteldiepte geeft aan hoe de grond er uitziet als voedingsbodem, ook de hoeveelheid wortels en hun diameter geven dit aan.

Graaf verschillende putten
Een goed begin punt is het graven van een profielkuil op minimaal 2 plaatsen. Een waar het gewas goed is en een waar het gewas slecht is. Het vergelijken van de beste plaats met bijvoorbeeld een verdichte kopakker kan voor interessante resultaten zorgen. 
Het laat contrasten zien en biedt een betere kans op het vinden van verschillen in de grond die de verschillen in de groei kunnen uitleggen. Een andere tip is om te graven op een punt met een vaste plantbedekking buiten het veld waar geen machineverkeer is. 


Een profielkuil die de gemiddelde waarden van het veld weergeeft, biedt ook informatie over de normale omstandigheden. Het aantal gegraven profielkuilen is afhankelijk van de tijd en de energie die beschikbaar is, maar het is beter om meerdere profielkuilen te graven om een bredere impressie te krijgen, dan direct vanaf het begin in detail er op in te gaan.

Woordenboek

Hydraulische geleidbaarheid = de hoeveelheid water die binnen een bepaalde tijd in de grond kan infiltreren, is een goede indicator voor hoe goed de bodem functioneert gezien vanuit een bodemkundig perspectief. 
Ploeg of grondbewerkingstoestel = de ploeg laag is de verdichten grenszone tussen de bovengrond en ondergrond net onder de ploegdiepte, die vaak wordt samengedrukt door de ploeg en door wielslip in de voor. Bodemverdichting kan zich op diepte ontwikkelen binnen een niet-uitsnijdende stand als gevolg van herhaaldelijk rijden in natte omstandigheden. Een kenmerk van deze beide is een verminderde bodemdoorlaatbaarheid voor water en lucht, omdat de grootste poriën samen worden geperst, waardoor de wortels niet groeien
Roltest = het snel rollen van vochtige grond in een lichte greep tussen wijsvinger en duim geeft een idee van de bodemtextuur. Een slibbodem geeft een rol van 4-6 mm, een lichte klei van ongeveer. 2 mm en een zware klei ca. 1mm.
Textuur = verwijst naar de verhoudingen van minerale deeltjes met verschillende gemiddelde diameter, dat wil zeggen de relatieve verhoudingen van zand, slib en klei in het bijzonder, zie de tabel "Deeltjesgrootteverdeling" in hoofdstuk ‘De bouwstenen van de bodem.’
Aggregaat = een ophoping van gronddeeltjes tot een geheel / samenklontering van korrelig materiaal.

Inklinking van grond

Bodemverdichting resulteert in compressie van poriën die anders
water en lucht transporteren.
Dit belemmert de wortelgroei en kan voor zuurstof gebrek zorgen. Bodemverdichting kan leiden tot een sterke daling van de opbrengst. 

Bodemverdichting betekent dat de dichtheid van de bodem toeneemt wanneer deze wordt gecomprimeerd.
Met andere woorden, de bodem wordt dichter en elke liter van de grond weegt meer wanneer de poriën worden gecomprimeerd. Het is meestal gemakkelijk te begrijpen en de effecten van bodemverdichting te meten door het kijken naar het spoor van een tractorband die over losse grond en in natte omstandigheden rijdt.

Wortels gehinderd
Bodemverdichting heeft als gevolg dat de groei van de wortel worden beperkt en heeft effect op de mechanische weerstand tegen de ontwikkeling van de wortelen, op twee manieren; 
- Verdichting verminderd de hoeveelheid en de lengte van grootte poriën, macro poriën. Met als gevolg, dat er maar een paar poriën zijn met een diameter groter dan de wortels en waarbij de wortels vrij kunnen groeien, zonder mechanische weerstand. 
- Verdichting verhoogt de mechanisch weerstand van de grond door gronddeeltjes dichter bij elkaar te drukken.

Water transport beperkt
Bodemverdichting beperkt ook de beweging van water door de grond naar beneden. Dit heeft als gevolg dat er waterverzadiging ontstaat in de bovenste lagen, wat op den duur kan leiden tot zuurstoftekort voor de wortels, zie de afbeelding hierboven. Daarnaast beïnvloed de bodembeluchting de beschikbaarheid van verschillende plantnutriënten, zoals bijvoorbeeld stikstof en mangaan. Onder anaerobe omstandigheden, kan denitrificatie leiden tot ernstige daling van stikstof in de vorm van stikstofoxide of stikstofgas in de lucht. Bodemverdichting kan hierdoor leiden tot daling van stikstof dat beschikbaar is in de grond.

Essentiële lucht; richtlijnen voor de waardes van de met bodemlucht gevulde porositeit; >25% lucht betekend goede beluchting, 10-25% lucht kan leiden tot tekortkomingen bij bepaalde omstandigheden, en <10% lucht is een kenmerk van zuurstofgebrek.

Mogelijke corrigerende maatregelen
Om bodemverdichting te vermijden, is het belangrijk om corrigerende maatregelen te nemen die op lange termijn ervoor kunnen zorgen dat de bodemstructuur verbeterd. Zulke maatregelen zijn; drainage, structuurbevordering, de grond bedekken met vegetatie en het leveren van extern organisch materiaal. Deze maatregel, met als gevolg een drogere bodem, verlaagd de bodemverdichting op diepte.

De manier van telen en bodembewerking zijn ook een kritische factor voor de bodemverdichting. De meest belangrijke overweging is het vermijden van grondbewerking wanneer de grond te nat is. Een droge grond heeft een beter draagvermogen voor massa’s, terwijl een natte bodem onder een vergelijkbare druk wordt samengedrukt. Het hebben van een groot contact oppervlakte met de hulp van brede banden of dubbele wielen, resulteert in een lagere wielbelasting. Naast het aantal werkgangen, te zien in de resultaten in de afbeelding hier beneden, is het ook belangrijk om het totale gewicht van de machines zo laag mogelijk te houden.

Verdichtingsproef
Een proef (L2-7118) in Önnestad, Skå, in 2000 onderzocht hoe bodemverdichting voor het zaaien in het voorjaar effect heeft op de opbrengst van verschillende gewassen (gerst, tarwe, haver, suikerbieten en erwten). De samendrukking bestaat uit verschillende gangen met een zware massa over het veld, voordat er gezaaid wordt; 

1. Zaaien zonder verdichting
2. Eén gang + zaaien
3. Eén gang met een mengmesttank + zaaien
4. Drie gangen met een mengmesttank + zaaien 

De resultaten laten zien dat de opbrengst van tarwe, gerst en haver in het voorjaar positief werden beïnvloed door verdichting, d.w.z. één gang + zaaien. Echter bij suikerbiet en erwten daalde de opbrengst zelfs al bij deze manier. Wanneer het aantal gangen en dus de hoeveelheid van bodemverdichting toenam, daalde de opbrengst van alle gewassen. Het gewas dat het meest negatief werd beïnvloed, waren de erwten, aangezien erwten zeer gevoelig zijn voor zuurstoftekorten.

Woordenboek

Poriën = bodemporiën zijn de ruimten, kanalen en scheuren in de grond, die gevuld zijn met water of lucht, afhankelijk van het werkelijke watergehalte van de grond
Denitrificatie = denitrificatie is een proces dat plaatsvindt in de bodem bij lage zuurstofconcentraties, waarbij denitrificerende bacteriën plantaardig beschikbaar nitraat (NO 3 ) omzetten in stikstofgas (N 2 ). Als de denitrificatie niet volledig is, wordt stikstofoxide (N 2 O), een sterk broeikasgas gevormd

Bodemerosie

Bodemerosie van akkerland door water of wind kunnen grote hoeveelheden grond weg voeren. Planten of plantenresten bieden aan de oppervlakte bescherming en hierdoor is minimale grondbewerking een maatregel tegen erosie. 
Met vegetatie als bedekking krijgt de grond een beschermlaagje en is de grond niet direct blootgesteld aan de effecten van regen en wind. Gecultiveerde en kale grond kan echter ernstig worden aangetast door water- en winderosie.

 

Watererosie
Op een glooiend landschap, kan watererosie ernstig zijn wanneer de regen op de kale bodem terecht komt zonder plant- of plantresten ter bescherming op het oppervlakte. De kleideeltjes die worden afgevoerd door de regen zijn fosfor gebonden deeltjes, welke zich verzamelt op het laagste punt van het veld of verloren gaat in de afvoerkanalen.

Winderosie
Op een droge, kale grond, kan winderosie voor schade zorgen als zandkorrels rondvliegen en de opkomende gewassen raken. Zoals in de foto wordt laten zien, kan drijfmest wind erosie verminderen door de grond te binden.

Water voert fosfor weg
Zware regen en intensieve smeltende sneeuw kan de grond van het akkerland wegvoeren. Dit water draagt gronddeeltjes, voedingstoffen en organische materialen weg, naar beekjes en sloten. Glooiende landschappen worden het zwaarst getroffen. Hoe steiler de helling, hoe groter/sterker de erosie, omdat de snelheid van de waterstroom toeneemt.
Het water dat langs een helling naar beneden stroomt, heeft een verdubbeling van de afvoersnelheid en geeft hier door water een vier keer zo grootte eroderende kracht op de grond. Het verliezen van fosfor (P) kan sterk stijgen door watererosie, doordat veel van de fosfor in de grond gebonden is aan het oppervlakte van kleideeltjes.

Stuiteren in de wind
Wind kan ook deeltjes van ongeveer de grootte van een zandkorrel of minder verplaatsen wanneer de grond droog en kaal is. Materiaal van minder dan 1 mm stuitert rond over het oppervlak, terwijl materiaal van minder dan 0.1 mm vrij in de wind kan worden gedragen. Löss gronden zijn gevormd zich door wind gedragen afzettingen. 
Winderosie kan worden verminderd door het planten van windkeringen/schermen, mest toe te voegen aan de bodemoppervlakte en het groeien van beschermde gewassen.
 

Minimale grondbewerking helpt
In gebieden met glooiende akkerbouw, worden verschillende vormen van minimale grondbewerking aanbevolen en worden toegepast als een tegenmaat tegen zowel wind- en watererosie. Een ondiepe grondbewerking betekend dat de oogstresten worden geaccumuleerd in de bovenste laag van de grond. Dit verhoogt de hoeveelheid van organisch materiaal in de bovenste laag van de grond, wat op den duur leidt tot verbetering van de stabiliteit van de aggregaat en de grond beter bestand maakt tegen de impact van regendruppels en de weerstand van de wind.
Bij het ploegen van een glooiend veld, is contourploegen een handige methode om het risico van erosie te verminderen. Het maakt gebruik van de topografie van het veld om er zeker van te zijn dat water ter plaatse infiltreert in plaats van dat het weg loopt langs groefgeulen.

 

Plantdekking beschermt
Oogstresten (Stro) die blijven liggen op de oppervlakte van de grond, is een andere factor waarom minimale grondbewerking bescherming levert tegen erosie. In het algemeen, vertragen zowel de plant als de plantresten effectief de snelheid van de beweging van water en wind over de oppervlakte van de bodem. Een Plantbedekking of plantrest is ook een actieve bescherming tegen de impact van regendruppels op het aardoppervlak.
Bij gewone gewassen, geeft een permanente grasmat de beste bescherming, terwijl graan een matige bescherming biedt. Rijgewassen, zoals suikerbieten of mais, laten een gedeelte van de grond kaal en bieden daarom een zwakkere bescherming. De slechtste optie gezien vanuit een erosie perspectief, is gecultiveerde braak zonder iets te laten groeien en geen gewasresten achter te laten op het aardoppervlak.

Woordenboek

Löss grond = poreuze, door de wind afgezette bodem met vaak deeltjes in het gebied rond slib (zie meer in de tabel "Deeltjesgrootteverdeling" in hoofdstuk ’). 
Contour ploegen = ploegen langs de hoogtelijnen van het land

Kom in contact met onze dealers

Vind uw dealer

Op zoek naar een dealer in uw regio?
Zij helpen u graag verder!


Home Algemene voorwaarden Metaalunie (PDF) Algemene voorwaarden Homburg SmartSOLUTIONS (PDF) Privacy statement Contact

Stel een vraag

Stel een vraag

Heeft u een vraag? Stel hem hier.